وضعیت آب ها و خشکی , حرکت صفحات و حرکات زمین در قرآن کریم

کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است

موضوع : وضعیت آب ها و خشکی , حرکت صفحات و حرکات زمین در قرآن کریم

 تهیه کننده:داود شاهسونی

 

چکیده

   قرآن کتابی است آسمانی که دستورات زندگی، چگونه زیستن برای سعادت دنیا و آخرت در آن نهفته است. به سبب اهمیت شناخت زمین در جهت پی بردن به شناخت و معرفت به خالق و مخلوقات و بهره گیری از نعمات الهی بارها به نکات علمی جغرافیای طبیعی و زمین شناسی  تاکید فرموده اند. کلمه ارض 438 بار در قرآن ذکر شده که در این میان با بررسی های انجام شده 93 آیه مستقیماً به شناخت زمین مرتبط می باشد در 4 سوره از سور قرآن از جمله اعراف، هود، یونس و فرقان آفرینش زمین را طی 6 دوره ( فی سته ایام) قلمداد نموده است. علاوه بر آن چندین آیه در خصوص مطالب مهم علمی زمین آورده شده ، که با پیشرفت علم روز به روز ارزش و اهمیت آنها آشکارتر می گردد. قرآن در آیه 88 سوره نمل حرکت قاره ها را مطرح نموده است. و تری الجبال تحسبها جامدة و هی تمرمر السحاب ,  کوهها را بینی و آنها را ساکن انگاری و حال آن که همانند حرکت ابر، حرکت دارد برای حرکت صفحات زمین (Plate tectonic) ، وضعیت آب ها و خشکی ها , حرکات زمین , مطالب مهم و مفید در بیا نی ساده و مختصر آمده است.

 

مقدمه

       الحمدلله الذی خلق السموات و الارض به نام خداوندی که آفریننده زمین و آسمان است. پروردگاری که آفرینش را طی شش روز تکمیل فرمود. قرآن کتابی است که از طرف خداوند متعال به وسیله پیامبر اکرم (ص) برای هدایت و راهنمایی بشر نازل شده است، این کتاب دینی دستور زندگی است، برای چگونه زیستن که عمل به آن خیر دنیا و آخرت را در پی خواهد داشت. در این کتاب آسمانی بارها از زمین و عوامل طبیعی از جمله کوهها یاد شده است. در ده آیه از سوره های برای مطالعه کامل مقاله روی ادامه مطلب کلیک کنید    انعام (11) ، نخل (36)، حج (42)، نمل (69) ، روم (9و42) و فاطر(44) غافر (21 و82) دعوت به سیر و مطالعه در زمین نموده است. در آیه 20 سوره عنکبوت می فرماید: قل سیرو فی الارض فنظر و کیف بدالخلق... بگو در زمین سیر و سفر کنید و بنگرید خداوند چگونه آفرینش را آغاز کرده است... . تکرار سیر و تفحص در زمین تاکیدی است بر اهمیت موضوع که، انسانها را به تحقیق و بررسی در زمین و شناخت عوامل موجود در آن راهنمایی می نماید. در چندین آیه خلقت زمین را طی چندین دوره دانسته که ، حاکی از مراحل مختلف تکاملی زمین است. به طور کلی قرآن انسان را به اصل و اساس خلقت و آفرینش زمین که محل مناسبی برای تعالی و تکامل انسان است متوجه ساخته تا ضمن کشف حقایق از نعمات الهی به خوبی بهره مند گردد اصولا قرآن نیازی به اثبات علمی ندارد چرا که علم کشف ارتباط بین پدیدها است که با گذشت زمان ممکن است تغییر نماید. ولی قرآن و مفاهیم آن هرگز با گذشت زمان تغییر نمی کند ( لایتغیر). لذا هدف از این تحقیق و بررسی توجه به اهمیت علم جغرافیا  و شناخت خلقت و آفرینش می باشد. هدف ما آنست که نشان دهیم با این که قرآن کتاب دستورات زندگی است اما به سبب اهمیت شناخت زمین و عوامل طبیعی آن، بارها بدان تاکید فرموده اند.  برای مطالعه کامل مقاله روی ادامه مطلب کلیک کنید

میزان آب و خشکی زمین

       واژه «بَـحْـر» به معنی دریا 41 بار در قـرآن بکار رفـته و واژه «بَـرّ» به معنی خشکی 12 بار.  شاید بتوان از این بررسی در تعداد و تکرار کلمات به وسعت و میزان خشکی ها و آبها (دریاها و اقیانوسها ) پی برد امروزه میدانیم 29 درصد از سطح زمـیـن را خشکی ها فرا گرفته است و  71 درصد بـقـیه یعنی حدود دو سوم از زمین را اقیانوسها و دریاها پوشانیده است . اگر به صورت تناسبی به کلمات بحر و بر نگاه کنیم شاید بتوان این چنین نتیجه گیری و استنباطی را انجام داد .یعنی عدد 41 که دریا میباشد را در مقایسه با عدد 12 که خشکی میباشد قرار دهیم .

به زیر رفتن زمین در دریا

افامنتم ان یخسف بکم جانب البر                       اسراء 68

« آیا خیالتان راحت است از اینکه کـنار خشکی را به زیر نخواهـد کشید»؟

اینکه آیه به زیر رفتن کنار خشکی را امری غیر ممکن نمی داند و توجه انـسان را به آن جلب می دهد، به این معنی است که در آنجا اتفاقی یآ اتفاقاتی می افتد که احتمال و امکان به زیر رفـتن کنار خشکی را مـنـتـفی نمی کند. یعنی شرایطی بوجود خواهد آمد تا خشکی ها به زیر آب بروند. دریاها در واقع روی پوسته اقیانوسی زمین قرار دارند (زمین دارای دو نوع پوسته قاره ای و اقیانوسی میباشد که پوسته قاره ای ضخیم تر و پوسته اقیانوسی نازک تر میباشد و از نظر جنس و ترکیب هم متفاوت میباشد , پوسته قاره ای قدیمی تر با سن حدود 3800 میلیون سال و پوسته اقیانوسی حداکثر سن 200 میلیون سال میباشد ) ,امروزه در علم تکتونیک ,حرکت قاره ها و فرو رفتن صفحه های اقیانوسی به زیر صفحات قاره ای اثبات شده است به طور مثال فرو رفتن صفحه اقیانوسی  نازکا را به زیر صفحه قاره ای امریکای جنوبی و تشکیل کوههایی مثل کوههای آند را میتوان نام برد .

زمین نشست می کند و از آسمان اجرام بزرگ آسمانی می افتد

افلم یروا ما بین ایدیهم و ما خلفهم من السماء و الارض , ان نشاء نخسف بهم الارض او نسقطعلهم کسفا من السماء          سبا 9

«آیا نمی توانند وضعیت حال و گذشته زمین و فضا را ببینند و بدانند که اگر ما بخواهیم میتوانیم زمین را زیر آنها پائین بکشیم یا اجسام بزرگ را از فضا روی آنها بیندازیم»؟

 از ترجمه آیه شریفه میتوان به این نکات دست یافت :  1ـــ مواردی از پائین رفتن زمین برای دیدن وجود دارد. 2ـــ مواردی از افتادن تکه های بزرگ از فضا در زمین وجود دارد.3- در فـضـای دور و نـزدیـک ما اجسام کوچک و بـزرگ زیـاد وجـود دارد. قطعاتی از سنگهای سرگردان  کوچک وقـتی بطرف زمین می آیند با جو زمین برخورد کرده  آنها را می سوزاند و پودر می کند که به آنها شهاب میگوییم . ولی قطعات بزرگتر  آنها گـاه گـاهـی بـطرف زمین میآیند. و به سطح زمین میرسند و باعث ایجاد حفره ای در زمین میشوند که به آنها شهابسنگ گویند به طور مثال از  سقوط سنگ آسمانی در استرالیا یا در آریزونای امریکا میتوان نام برد .

سطح زمین و کوهها روی حساب درست شده اند

و الی الجبال کیف نصبت – و الی الارض کیف سطحت                    غاشیه 19-20

« و آیا نمی توانند ببینند کوهها روی چه حسابی بپا داشته شده اند ــ و زمین روی چه حسابی سطح داده شده است»!

یکی از نقش کوهها اینست که کوههای بلند روند حرکت بادها را هدایت میکنند. و بادها ابرها را هدایت می کنند. و ابرها نیز با خود باران دارند. و باران نیز با خود شرایط آب و هوائی دارد .یکی دیگر از نقش کوهها اینست که وقتی دولایه زمین با هم برخورد می کـنـنـد یـا یـکـی زیر دیگری می رود، زمین چین می خورد و کوه درست می شود که باعث می شود لایه ای که رو به بالا حرکت می کند بالا نرود و زمین شیب پیدا نکند. یکی دیگر از نقش کوهها اینست که تحت تأثیر عوامل فرسایش تحلیل می روند و آب و باد، سنک و خاک آنها را به سطح زمین منتقل می کند و سطح زمین نو می شود و سطح کهنه پائین می رود.

دانشمندان گمان میکنند  زمین در آغاز مذاب بوده است،.یعنی کاملاً مسطح بوده است مانند سطح اقیانوسها. چنین زمینی وقتی سرد و سفت میشود نیز منطقاً می بایست کاملاً مسطح بود مانند دشتها، بعلاوه بلندیهای ناشی از آتشفشانها. بعد وقتی بارانهای اولیه بر چنین زمینی می بارند آب تمامی سطح زمین را به یکسان می پوشاند، غیر از جاهائی که احتمالاً بخاطر ارتفاع زیاد کوهها، قله آنها از آب بیرون می ماند. در چنین زمینی اگر حیات هم می توانست ایجاد شود امکان به خشکی رفتن و تکامل یافتن آن و نهایتاً پیدایش انسان وجود نمی داشت. ولی بخشی از زمین که بعد ها از هم جدا شده و فاصله گرفته اند و ما آنها را قاره ها می نامیم، سطح آنها بالاتر از بقیه سطح زمین بوده و بیرون از آب مانده بوده است و یا آب کمتری روی آن بوده که رفته رفته با فعالیت آتش فشانها و تحولات زمین از آب بیرون آمده است.

نکته دیگر در حساب و کتاب داشتن سطح زمین شکافته بودن قشر خارجی آن است. به این معنی که قشر سفت و سخت آن بصورت پوست پرتقال که بطور یکپارچه دور پرتقال را گرفته دور زمین را نگرفته است ، بلکه تکه تکه است و مانند پوسته تخم مرغ شکسته شده است و از میان آنها مواد مذاب  بیرون می ریزد. این شکافها برای جلوگیری از منفجر شدن زمین و برای تجدید شرایط زیستی روی زمین توسط موادی که بیرون ریخته می شود برای موجودات زنده ضروری است.نکته دیگر ضخامت قشر خارجی زمین است که در قاره ها تا 70 کیلومتر می نیز میرسد. و این به اندازه ای است که فعل و انفعالات درونی زمین نمی تواند آنها را بلرزاند، در حالیکه ضخامت آن در اقیانوسها از حدود 5 تا 13 کیلومتر میباشد

نتیجه این می شود که زمین در واقع "حساب شده" سطح داده  شده است. و کسی که این مسائل را برای مطالعه و بررسی مطرح می کند که حساب و کتابی را در آنها ببینند طبعاً این چیزها را می دانسته، و آن نیز کسی است که زمین را درست کرده است.

سطح زمین عوض می شود

الم نجعل الارض کفاتا                   مرسلات 25

« آیا سطح زمین را فرایند عوض شدن ندادیم»؟

(کِفات و تکفیت بمعنی: بیرون و بالا آوردن درون و پائین یا درون بردن بالا است).

آیه اظهار می کند که زمین (یعنی سطح آن) پیوسته پائین می رود و درون آن بالا می آید، یعنی سطح آن عوض می شود.

سطح زمین در واقع چنانکه آیه میفرماید پیوسته پائین و درون میرود و درون آن به سطح می آید. به این ترتیب که مـواد مذاب زمین بیرون از زمین می ریزد و روی زمین جاری می شود یا کوه درست می کند، و همینطور فشار درونی زمین سطح زمین را بلند می کند و کوه درست می کند، و همینطور در جاهائی بخشی از زمین پائین می رود و بخشی دیگر بالا می آید و کوه درست می شود. و کوهها بر اثر عوامل فرسایش شکسته می شوند و با جریان آب و باد به اطراف منتقل می شود و روی سطح زمین را می پوشـانـد. به ایـن ترتیب با گـذشت زمان سـطح زمین به زیر می رود و سطح جدیدی روی آنرا می پوشاند. و به این خاطر است که شهرهائی که چند هزار سال پیش روی سطح زمین بوده اند الآن در زیر سطح زمین قرار دارند. البته شاید بتوان از این آیه به مفهوم ایزوستازی نیز دست یافت .

زمین فرش شده

الذی جعل لکم الارض فراشا                         بقره 22

«آن خدائی که زمین را برای شما فرش کرد (هموار کرد)».

زمین در آیه مجاز است. منظور از فرش نمودن آن "فرش نمودن کوهها و بلندیهای آن" است، و نتیجه آن فرش شدن سطح زمین میباشد. دانشمندان عقیده دارند زمین در ابتدای پیدایش خود مذاب بوده است. رفته رفته سرد شده و قشر خارجی آن تشکیل و بر ضخامت آن افزوده شده است . در آغاز که قشر آن نازک بوده فعل و انفعالات درونی زمین باعث ایجاد آتـشـفـشـان های متعدد شده که مواد مذاب را بیرون می ریخته اند. وجود این  آتشفشان نیز، سطح زمین را به مناطق کوهستانی و ناهموار تبدیل می کند.با گذشت زمان قشر زمین ضخیم تر شده و آتشفشانها خاموش شده اند، و بعدها عوامل فرسایش در طول صدها هزار سال و میلیونها سال رفته رفته کوهها را فرسوده و فرش نموده و سطح زمین را هموار نموده است. و به این شکل میتوان استنباط کرد که سطح زمین در ابتدا در واقع فرش نبوده (هموار نبوده) و بعدها فرش شده است.

اشتقاق و حرکت قاره ها(Plate tectonic)

گرچه پوسته در زمین ثابت و ساکن به نظر می آید ولی دلایل و شواهد زیاد حاکی از آن است که زمین دائما در حرکت بوده است. قرآن مجید در 1425 سال قبل در آیه 88 سوره نمل حرکت قاره ها را مطرح نموده است.

و تری الجبال تحسبها جامدة و هی تمرمر السحاب

کوهها را بینی و آنها را ساکن انگاری و حال آن که همانند حرکت ابر، حرکت دارد.

نظریه تکتونیک صفحه ای و اشتقاق قاره ها حدود 90 سال قبل یعنی پس از گذشت 1335 سال بعد از نزول آیه فوق توسط آلفرد و گنر عنوان شد که، تا مدتها قبل به فراموشی سپرده شده بود. اکنون ثابت شده که لیتوسفر جامد زمین از تعدادی صفحات بزرگ و کوچک تشکیل یافته و برروی مواد نیمه مذاب زیرین دارای حرکت هستند . این صفحات نسبت به یکدیگر در حال حرکت می باشند. برای مثال بر اثر باز شدن دریای سرخ ( بحراحمر) خشکی حجاز(عربستان) از آفریقا جدا شده و به طرف ایران در حرکت است. عرض دریای سرخ با سرعتی حدود 4-6 سانتی متر در سال در حال گسترش می باشد و بر اثر نیروهای حاصل ارتفاع کوههای زاگرس سالانه 2-3 سانتیمتر رشد می نماید. دور شدن افریقا از آمریکای جنوبی و اروپا از آمریکای شمالی که بر اثر باز شدن اقیانوس اطلس اتفاق افتاده است. یکی دیگر از نمونه های بارز حرکت صفحات زمین هستند. سطح زمین در واقع شقه شقه یا تکه تکه است و یکپارچه نمیباشد,  سطح زمین در مجموع از 10 تا شقه های کوچک و بزرگ تشکیل شده است. محل تـماس لایه ها عـمـدتـاً در سـطح اقـیـانـوس هـا و برخی از دریـاهـا است و هـزاران کـیلومتر طول دارند. از شکاف میان برخی از آنها مـواد مـذاب بیرون می ریزد که از ضروریات زنده نگه داشتن زمین و مـنـاسب نـمـودن و مـناسب نگـهـداشتن آن بـرای زنـدگـی است. طوریکه اگر نمی بـودند زمین از همان آغاز سرد شدن قـشر خود منفجر می شد، و یا اصلاً حیاتی روی آن پا نمی گرفت. عقیده بر این است که منشا شکل گیری اتمسفر زمین هم خروج مواد مذاب و گازها از دهانه آتش فشان ها میباشد .

حـرکـت وضـعـی زمـیـن

وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِی تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِی أَتْقَنَ کُلَّ شَیءٍ إِنَّهُ خَبِیرٌبِمَا تَفْعَلُون    

سوره نمل آیه 88

و درآن روز کوه ها را بنگری و جامد و ساکن تصورکنی در صورتی که مانند ابر در حرکتند صنع خداست که هر چیزی را در کمال اتقان و استحکام ساخته که علم کامل او به افعال همه ی شما خلایق محیط است.

در قدیم تصور می شد که زمین در مرکزجهان قرار دارد و خورشید و ستارگان دورآن می چرخند و تصور می شد که زمین پایانی داردو انتهایی که مسطح میباشد و  اگرازآن قسمت کسی عبور کند از زمین می افتد.

گالیله یکی از دانشمندان ستاره شناس که کاشف تلسکوپ است خط بطلان براین خیالات کشید و گفت نه تنها زمین مرکز عالم نیست بلکه کروی است و به دور خورشید می چرخد.

حال قرآن در 1400 سال پیش به حرکت داشتن زمین اشاره می کند. در آیه 88 از سوره نمل خداوند می فرماید: نگاه کوه ها می کنی تصور می کنی بدون حرکت است در صورتی که مثل ابرها در حرکت است. آن چه واضح است این است که کوه ها بر روی زمین قرار دارند و هر بلایی بخواهد به سر زمین بیاید به سر کوه ها هم می آید و هربلایی سر کوه ها بیاید به سر زمین هم می آید مثلاً اگر شب هایی از آسمان روی کوهی بیافتد ما اگر بگوییم آن شهاب روی کوه افتاده درست گفته ایم و اگر بگوئیم آن شهاب روی زمین افتاده درست گفته ایم بنابراین اگر ما بگوئیم کوه ها حرکت دارد درست مثل این است که گفته باشیم زمین حرکت دارد و اگر بگوئیم زمین حرکت دارد درست مثل این است که بگوئیم کوه ها حرکت دارد. زمین در هر سال یعنی در هر 365 روز و 6 ساعت یک بار به دور خورشید می چرخد این حرکت را اصطلاحاً حرکت انتقالی زمین نامند زمین در هر 24 ساعت یک بار به دور خودش  می چرخد این حرکت را اصطلاحاً حرکت وضعی زمین نامند، آیا این معجزه نیست که 1400 سال پیش که مردم با شمشیرشکم یک دیگر را پاره می کردند پیغمبرظهورکند و قرآنی از جانب خدا بیاورد و در آن خبر دهد که زمین مثل ابرها حرکت دارد؟

البته برخی از محققان این مساله که کوهها مثل ابرها در حرکت هستند را به جابجایی قاره ها و اشتقاق قاره ها ربط میدهند تا اینک بخواهند به حرکت وضعی زمین ربط دهند زیرا سرعت حرکت وضعی زمین زیاد است و بسیار بیشتر از سرعت حرکت ابرها اما حرکت و جابجایی ورقه ها در حد چند سانتی متر در سال میباشد به طور مثال صفحه عربستان سالی 2 سانتی متر به سمت صفحه ایران فشار وارد میکند

 

 

نتیجه گیری

بسیاری از مطالب علمی و بروز که توسط محققین جغرافیا و زمین شناسی کشف میشود در قرآن کریم مطرح شده و با دقت و توجه در آیات مبارکه میتوان به بسیاری از واقعیت های جهان هستی که هنوز ناشناخته است دست یافت .پوسته زمین ( صفحات که شمال پوسته و گوشته فوقانی هستند ) براساس آیات قرآن هم ثابت نبوده و در حال حرکت میباشد و همچنین در برخی مناطق صفحات به زیر صفحه دیگر رفته و این مساله را از آیات قرآن میتوان دریافت .بهتر است حرکت کردن کوهها مثل ابرها را به حرکت صفحات زمین ارتباط دهیم تا حرکت وضعی زمین , زیرا حرکت ابرها هم مثل حرکت صفحه ها کند و در حد چند سانتی متر در سال میباشد . مذاب بودن زمین و غیر قابل سکونت بودن آن در زمان پیدایش و همچنین سرد شدن آن و تشکیل پوسته و فراهم شدن شرایط زندگی بر روی کره زمین در قرآن کریم مطرح شده و از آن به عنوان زمین فرش شده و از روی حساب ساخته شده یاد شده است .

 

 

 

 

 

منابع

 

اشتقاق قاره ها در قرآن , سیامک آقا زینی 

قرآن کریم

کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است